Specjalistyczna Praktyka Otolaryngologiczna

Przewlekłe zapalenie zatok jest chorobą o dość niecharakterystycznej symptomatologii.
Blokada nosa miewa różne nasilenie, pacjenci często nie przywiązują do tego wagi, zwłaszcza że objaw występuje głównie w czasie spoczynku nocnego.
Najczęściej odczuwane jest zanosowe zaciekanie wydzieliny do gardła, wrażenie zalegania flegmy w gardle, zaburzenia węchu, lub odczucie brzydkiego zapachu (przy wydzielinie ropnej).
Często powodem zgłoszenia się do lekarza są objawy będące skutkiem głównego schorzenia: nawrotowe infekcje górnych dróg oddechowych, bóle i wrażenie suchości gardła, przewlekły kaszel, czy zatykanie uszu.

Diagnostyka i leczenie przewlekłego zapalenia zatok należy do laryngologa.
Wstępne rozpoznanie polega na wziernikowaniu nosa (rinoskopii).
Rinoskopia przednia pozwala na określenie stanu błony śluzowej, przegrody nosowej i ewentualnej obecności wydzieliny w przewodach.
Rinoskopia tylna daje wgląd w górne piętro gardła i ocenę nozdrzy tylnych. Niezwykle istotne jest stwierdzenie obecności patologicznej wydzieliny, która może pozostać niewidoczna w rinoskopii przedniej i zwykłym oglądaniu gardła. Pozwala to na zweryfikowanie obecności zaciekania zanosowego. Rinoskopia tylna pozwala ponadto na wykluczenie obecności migdałka gardłowego (trzeciego).

Niezwykle cennym uzupelnieniem badania przedmiotowego jest endoskopia przewodów nosowych. Pozwala ona na ocenę rejonów jam nosowych niedostępnych w rinoskopii- w szczególności małżowiny nosowej środkowej i środkowego przewodu nosa.

Klasyczne zdjęcie rentgenowskie zatok jest wartościowym badaniem dodatkowym, gdy w badaniu przedmiotowym nie stwierdza się zmian patologicznych,
a potrzebna jest szybka diagnostyka.

Badaniem roztrzygającym jest tomografia komputerowa.
Pozwala precyzyjnie ocenić stan wszystkich zatok i, co najważniejsze, kompleksów ujściowo-przewodowych- wąskich kanałów, którymi zatoki komunikują się z jamami nosa. Tomografia pozwala również na określenie, czy pacjent ma szanse na wyleczenie metodami zachowawczymi, czy niezbędna będzie operacja.

Dość powszechnie stosowane wymazy bakteriologiczne z nosa nie mają znaczenia diagnostycznego, a wręcz przeciwnie- ich wyniki prowadzą do szeregu nieporozumień. Należy pamiętać, że wymaz (szczególnie u dzieci) jest pobierany z przedsionka nosa, a w najlepszym wypadku z przewodu bezpośrednio za nim, podczas gdy wydzielina patologiczna znajduje się znacznie głębiej. Nagminnie izolowane z takich wymazów metycylinowrażliwe gronkowce złociste (Staphylococcus aureus) są szczepami nosicielskimi, niewymagającymi eliminacji.

Badania analityczne w przewlekłych zapaleniach zatok nie są zlecane, chyba że istnieje podejrzenie zaburzeń odporności.
Ze względu na powszechność chorób alergicznych, często konieczna jest konsultacja specjalistyczna i wykonanie testów.

W trudnych diagnostycznie przypadkach pacjent powinien być dodatkowo zbadany przez gastrologa- pewien odsetek przypadków przewlekłych zapaleń zatok może być powodowany przez refluks żołądkowo-przełykowy.